درس چهارم- نصب لینوکس

‎در جلسات قبل با فلسفه و مفاهیم نرم افزار آزاد آشنا شدیم و کاربردهای متنوع گنو/لینوکس را دیدیم. حالا موقع مناسبی است برای عملی کردن حرف ها و نصب یک لینوکس دسکتاپ.

‎می دانید که برای شروع باید اول یک توزیع انتخاب کنیم. توزیع ها بسیار متنوع هستند و هر کدام برای هدف خاصی ساخته شده اند. اگر در دنیای لینوکس تازه کار هستید، بهتر است موضوع را خیلی سخت نگیرید و با یکی از توزیع های مرسوم مانند فدورا، اوبونتو، دبیان یامینت شروع به کار کنید. بعدا که دید بیشتری به دست آوردید به راحتی خواهید توانست توزیع های دیگری را نیز محک بزنید و تشخیص بدهید که کدامیک برای شما مناسب تر است.

برای این درس از بین همه توزیع های متنوعی که نام بردیم و حتی گزینه های بسیار خوبی که در دنیای فارسی زبان موجود است (مثلا توزیع گنو/لینوکس آریوس، پارسیدورا و پارسیکس) من توزیع لینوکس/مینت را انتخاب کرده ام چرا بر پایه اوبونتو ساخته شده و در نتیجه تمام مزایای آن (مانند بهینه شدن برای کاربر نهایی و داشتن جامعه کاربری بزرگ)‌ را دارد و همچنین به طور خاص چیزهایی به آن اضافه شده که آن را درست بعد از نصب برای هر کاربر عمومی متناسب می کند (مانند کدک ها و قابلیت پخش فرمت های متنوع).

‎برای شروع به کار، باید یک سی دی لینوکس داشته باشیم تا کامپیوتر را با آن بوت کنیم. ما بعد از ورود به سایت لینوکس مینت، به بخش دانلود وارد شدیم و فایل ایزوی DVD جدیدترین نسخه را دانلود کردیم. سپس آن را روی یک سی دی کپی و سیستم را بوت کردیم.

بسیاری از توزیع ها مرسوم لینوکس های رومیزی، به شکل دیسک های زنده عرضه می شوند. یعنی یک سی دی لینوکس کامپیوتر را به شکل کامل بوت می کند و شما می توانید از لینوکس به شکل زنده و بدون نصب استفاده کنید. اینجا فرصت خوبی است برای محک زدن اینکه آیا از این توزیع خوشتان می آید یا نه. بعد از بوت شدن، کامپیوتر به اینجا رسیده است:

‎برای پیگری مراحل نصب کافی است بر روی آیکون نصب که به شکل یک سی دی نشان داده شده کلیک کنیم. اول زبان:

و بعد از یک مرحله جلو رفتن، زمان حساس ترین مرحله یعنی انتخاب اینکه لینوکس کجا قرار است نصب شود فرا می رسد:

‎همانطور که می بینید گزینه ای را انتخاب کرده ایم که می گوید لینوکس فعلی کل هارد دیسک را پاک کند و خودش را نصب. به پله بعدی نگاه کنید:

‎در اینجا هارد دیسک مورد استفاده را انتخاب کرده ایم. اینجا تقریبا خطرناک ترین جا برای کسی است که دقیقا از کاری که می کند سر در نمی‌آورد چون اگر روی این هارد دیسک سیستم عامل یا اطلاعاتی از قبل موجود باشد، ممکن است با انتخاب گزینه اشتباه آن ها را از دست بدهید. اما بعد از این همه چیز ساده است.

‎در پنجره بالا کشور را انتخاب کرده ایم و در مرحله بعدی به خاطر انتخاب ایران، سیستم به ما زبان فارسی را برای رابط کاربری پیشنهاد می دهد. ما رابط استاندارد انگلیسی را ترجیح می دهیم پس آن را مانند تصویر زیر عوض می کنیم:

‎در قدم بعدی که اینجا می بینید، لازم است مشخصات کاربری را وارد کنیم. چیزهایی مانند اسم کاربر، اسم این کامپیوتر و پسورد مورد استفاده کاربر.

‎اگر در تصاویر دقیق شده باشید دیده ‌اید که در تمام طول این مدت سیستم در حال نصب بوده. نوار نمایش دهنده میزان پیشرفت کار، هنوز هم در حال جلو رفتن است ولی دیگر سوالی برای پرسیدن باقی نمانده، پس چند اسلاید در مورد قابلیت های لینوکس مینت دیده می شود:

پس از پایان مراحل نصب، سیستم به شما اطلاع می دهد که زمان ریبوت (Reboot) فرا رسیده است. شاید برایتان جالب باشد که کل مراحل نصب در صورتی که به اینترنت متصل نباشید و سیستم تلاش نکند خودش را آپدیت کند، بیشتر از ده پانزده دقیقه طول نمی کشد که این زمان شامل نصب آفیس، براوزری مانند فایرفاکس، برنامه های گرافیکی، برنامه های پخش موسیقی و چت و غیره است.

‎بعد از ریبوت و پس از جدا کردن ابزار نصب (مثلا درآوردن سی دی از درایو) کامپیوتر با لینوکس تازه نصب شده، بوت خواهد شد و بعد از چند ثانیه به اینجا خواهید رسید که سیستم از شما می خواهد با یوزر و پسوردی که تعریف کرده اید به سیستم وارد شوید. در اینجا پسورد را وارد می کنید:

‎حالا به سیستم وارد شده ایم:

‎همانطور که می بینید توزیع گنو/لینوکس مینت بعد از اولین لاگین کاربر، یک منوی راهنما به وی نشان می دهد. بعد از برداشت تیک «هر بار این را نشان بده (Show this dialog at startup)» بر روی Close کلیک می کنیم و به دسکتاپ سیستم می رسیم:

تبریک می گویم! شما مراحل نصب یک لینوکس را تمام کرده اید. برای رسیدن به منوها می توانید از این قسمت وارد شوید:

‎و برای خاموش کردن سیستم تا جلسه بعد، از آن یکی گوشه عمل کنید:

 

خلاصه
دیدید که نصب لینوکس سخت نیست. تصوراتی مربوط به پانزده سال قبل وجود دارد که برای نصب کردن یک لینوکس باید حرفه ای باشید در حالی که اصلا اینطور نیست. تقریبا نصب هر گنو/لینوکسی به این شکل است:

کامپیوتر را با سی دی زنده بوت می کنید. روی آیکون نصب کلیک می کنید و مرحله به مرحله جلو می روید. احتمالا سیستم حین نصب از شما در مورد مکان جغرافیایی (محدوده زمانی)، نام کاربر، پسورد و محل نصب لینوکس سوالاتی خواهد پرسید و بعد از اتمام از شما خواهد خواست با درآوردن سی دی،‌ کامپیوتر را یکبار دیگر بوت کنید. احتمالا در نیم ساعت هر کسی که حداقلی از کامپیوتر آگاهی داشته باشد، می تواند یک لینوکس را نصب کند.

‎اما لینوکس دنیایی است که هر چقدر از آن بیشتر بدانید راحت تر، حرفه ای تر و سریع تر کار می کنید. بزرگترین خطر نصب لینوکس انتخاب «محل نصب» است. وقتی می خواهید لینوکس خود را کنار ویندوز نصب کنید، فقط یک انتخاب اشتباه می تواند منجر به پاک شدن کامل ویندوز شود. یا مثلا یک حرفه ای می داند که اکثر توزیع ها در زمان نصب در صورت پیدا کردن اینترنت تصور می کنند این اینترنت سریع است و سعی می کنند خودشان را آپدیت کنند ولی در صورتی که این اینترنت به اندازه کافی سریع نباشد می تواند به راحتی یک نصب بیست دقیقه ای را تبدیل به یک نصب چهار ساعته کند، پس بهتر است در پروسه نصب اینترنت سیستم قطع باشد. 

 

‎در درس بعدی، چرخی در محیط گرافیکی لینوکس تازه نصب شده یمان خواهیم زد و چند تنظیم مورد نیاز روزمره (مثلا تنظیم لازم برای تایپ فارسی) را انجام خواهیم داد. پس با ما باشید و پسورد لینوکسی که نصب کرده اید را فراموش نکنید.