درس ششم- تنخواه گردان، صندوق و بانک
مهمترین دارایی هر موسسه وجه نقد آن موسسه است. بدون داشتن وجه نقد فعالیت و انجام امور اقتصادی برای هیچ شرکتی مقدور نیست. به همین دلیل ثبت امور مالی و کنترل مالی بر وجه نقد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
حساب صندوق
برای امور روزمره مانند پرداخت‌ها و دریافت‌ها وجه نقد مورد استفاده قرار می‌گیرد که تحت عنوان صندوق در دفتر حسابداری ثبت می‌شود.
با وجود اینکه در دنیای پیشرفته امروز شرکتها سعی می‌کنند از دریافت و پرداخت مستقیم پول خودداری کنند و این نقل و انتقال‌ها را با استفاده از عملیات بانکی انجام دهند، ولی نوع فعالیت بعضی از موسسات کار با پول نقد را در طی عملیات روزانه اجتناب ناپذیر می‌کند. مانند خرده فروشی‌ها که مجبور هستند از حساب صندوق استفاده کنند.
ثبت حسابداری صندوق
حساب صندوق جزو دارایی‌های شرکت محسوب می‌شود در این صورت افزایش آن بدهکار و کاهش آن بستانکار می‌شود.
مثال: شرکت سعیدی در تاریخ ۱۳۸۹/۷/۵ مبلغ ۶۵۰ هزار ریال از شرکت طیف گستر دریافت کرد. ثبت این رویداد در دفتر این دو شرکت به صورت زیر است:
شرکت سعیدی:
شرکت طیف گستر:
کنترل مانده واقعی صندوق با دفاتر و ثبت مغایرات
در
بسیاری موارد ممکن است که دریافت‌ها و پرداخت‌های متعدد توسط صندوق‌دار
منجر به اضافه یا کسر دریافت شود. به همین خاطر باید به طور مداوم موجودی
نقد صندوق با مانده حساب صندوق در دفتر کل مقایسه شود تا هرگونه اشتباه
مورد بررسی قرار گیرد.
در بعضی از موسسات کسری یا اضافات صندوق را در حسابی به نام حساب کسور و اضافات صندوق ثبت می‌کنند. وقتی که در صندوق کسری ایجاد شود حساب مذکور بدهکار و زمانی که صندوق وجه اضافه داشته باشد حساب مذکور بستانکار می‌شود.
مثال: جمع فروش فروشگاه سعیدی در تاریخ ۸۸/۷/۲۲ مبلغ ۷۰۰، ۶۵۵ ریال است و وجه نقد حاصل شده در آن روز ۳۰۰، ۶۵۲ ریال است. این رویداد مالی به این صورت در دفتر روزنامه ثبت می‌شود.
حساب بانک
امروزه
بسیاری از شرکتها از نگهداری وجه نقد در صندوق شرکت خودداری می‌کنند و از
حساب بانکی استفاده می‌کنند که باعث می‌شود کنترل مالی بر وجه نقد بهتر و
دقیق‌تر صورت بگیرد.
ثبت عملیات مالی در حساب بانکی
حساب
بانکی هم مانند صندوق یک دارایی است و بدهکار و بستانکار کردن آن شبیه
صندوق است. پس هنگامی که پول به حساب بانکی واریز می‌شود، حساب بانک بدهکار
و زمانی که از حساب بانک برداشت می‌شود حساب بانک بستانکار می‌شود.
کنترل مغایرات بانکی و تهیه صورت آن
همانطور
که شرکتها و موسسات رویدادهای مالی را در دفاتر خود ثبت می‌کنند، بانک
نیز آنها را در دفاتر خود ثبت می‌کند. اگر ثبت‌ها در همان تاریخ و به درستی
ثبت شود معمولا هیچ مغایرتی بین دفاتر بانک و شرکت وجود ندارد. به هر حال
عوامل مختلفی هستند که موجب می‌شوند تا بین دفاتر شرکت و بانک اختلاف وجود
داشته باشد که در زیر بعضی از مهمترین آنها شرح داده می‌شوند:
- اقلام باز
معمولا
رویدادهای مالی که حسابدار شرکت در دفاتر ثبت می‌کند به محض ارسال اطلاعات
به بانک در دفاتر بانک نیز ثبت می‌شود. ولی چنانچه به خاطر عوامل مختلفی
که در زیر به آن خواهیم پرداخت رویداد فقط در دفاتر شرکت یا بانک ثبت شود و
در دفتر دیگری ثبت نشود، اصطلاحا می‌گویند که مبلغ ثبت شده در دفاتر طرفی
که ثبت کرده باز است.
- اقلام باز صورت حساب بانک
این
نوع اقلام آنهایی هستند که بانک آنها را در دفاتر خود ثبت کرده ولی حسابدار
شرکت آنها را تا پایان ماه در فاتر خود ثبت نکرده است که به آنها اقلام
باز صورت حساب بانک می‌گویند.
- اقلام باز دفاتر شرکت
به
وجوهی که شرکت آنها را در دفاتر خود ثبت کرده ولی به هر علتی تا پایان ماه
در دفاتر بانک ثبت نشده است را اقلام باز دفاتر شرکت می‌گویند.
به طور خلاصه می‌توان گفت که عدم تطابق مانده حساب دفاتر شرکت با دفاتر بانک ناشی از موارد زیر است:
۱. مدارک واریزی‌ها و چک‌های صادره از سوی شرکت همزمان در اختیار بانک قرار نمی‌گیرد.
۲. اشتباه حسابدار شرکت یا بانک. بعضی مواقع ممکن است حسابدار شرکت یا بانک مبالغ را به صورت اشتباه وارد کنند یا اینکه در طرف نادرست حساب عمل نمایند. مثلا مبلغی را که باید در بستانکار ثبت شود در بدهکار ثبت کنند یا برعکس. در مواردی نیز ممکن است این کار عمدا با هدف اختلاس انجام گیرد.
توجه کنید که در صورت مغایرت بانکی، اقلام باز بدهکار صورت حساب بانک از مانده طبق دفاتر شرکت کسر می‌شود و اقلام باز بستانکار صورت حساب بانک به آن اضافه می‌شود. همچنین اقلام باز بستانکار دفاتر شرکت از مانده طبق صورت حساب بانک کسر و اقلام بدهکار دفاتر شرکت به ان اضافه می‌شود.
حساب تنخواه گردان
معمولا
شرکتها پرداخت‌های خود را از طریق چک انجام می دهند. با این حال پرداخت
هزینه‌های جزیی از حساب امکان‌پذیر و معقول نیست. برای حل این مشکل مبلغی
پول در اختیار یک یا چند نفر از کارکنان شرکت قرار می‌گیرد که هزینه‌های
جزیی را پرداخت کنند. به این مبلغ تنخواه گردان می‌گویند.
ثبت عملیات مالی در حساب تنخواه گردان
حساب تنخواه به عنوان دارایی محسوب می‌شود و بدهکار و بستانکار کردن آن بسیار شبیه حساب صندوق است.
برای ثبت عملیات مالی تنخواه گردان از دو روش استفاده می شود:
- روش تنخواه گردان ثابت که در آن هنگام ارائه اسناد هزینه، در حساب تنخواه گردان ثبتی انجام نمی‌شود.
- روش تنخواه گردان متغیر که در آن هنگام ارائه اسناد هزینه، حساب هزینه مربوط بدهکار و حساب تنخواه گردان بستانکار می‌شود.
به تواناییش ایمان داری
وقتی خدا مشکلت رو حل نمی کنه
به تواناییت ایمان داره . .