درس ۳- آشنایی با انواع خطوط و جزئیات یک نقشه
اجزا اصلی یک نقشه را مجموعه‌ای از خطوط و نقاط تشکیل می‌دهد. همانطور که تا اینجا دیدید هدف نقشه کشی انتقال ایده‌های طراح با یک زبان مشترک به دیگران است. بنابر این استاندارد سازی هر جزء در نقشه کشی در جهت نیل به این هدف می‌باشد.
خطوط هم در نقشه کشی صنعتی دارای استاندارد و تعاریف خاص خود است.
مثلا در استاندارد DIN ISO 128-24 هر یک از خطوط مورد استفاده در نقشه کشی تعریف شده و در شرایطی خاص از آن خط استفاده می‌شود. مثلا برای نشان دادن خطوط مرز جسم یا قطعه از خط پر ضخیم استفاده می‌کنیم.
در اینجا به تعریف خطوط پرکاربرد در نقشه کشی می‌پردازیم. برای آگاهی از اطلاعات کامل‌تر در مورد خطوط به استاندارد مربوطه که در بالا بدان اشاره شد مراجعه کنید.
انواع خطوط
۱- خط ممتد یا پر ضخیم:
برای رسم خطوط مرزی و حد رزوه‌ها و لبه‌های دید استفاده می‌شود. جزء
پرکاربرد‌ترین خطوط مورد استفاده در نقشه کشی می‌باشد. براحتی در مرز قطعه
قابل رویت است.
۲- خط ممتد یا پر نازک: برای رسم خطوط اندازه، خطوط کمکی اندازه، هاشور، علامت سطوح، علامت لبه‌های توری، خط اصلی رزوه‌ها، خطوط مرزی، خطوط تصویر و خطوط مبنا نیز از این نوع خط استفاده می‌شود.
۳- خط چین: برای نشان دادن انواع لبه‌های ندید، خطوط پیرامون صفحه ندید از خط چین استفاده می‌شود.
خطوط ندید خطوط و مرزهایی از جسم هستند که در نمایی که در حال ترسیم هستیم دیده نمی‌شوند ولی ترسیم آنها کمک به درک وضعیت قطعه می‌کند.
۴- خط نقطه ضخیم: برای نشان دادن خطوط مسیر برش و یا نشان دادن علامت مشخصه عملیات مورد استفاده بر روی سطح جسم مثل: عملیات حرارتی... از این نوع خطوط استفاده می‌کنیم.
اندازه نقطه‌ها خطوط کوتاه کمتر از 2mm با فواصل یکسان هستند.
۵- خط نقطه نازک: برای نشان دادن خطوط مرکزی، خطوط تقارن، دوایر تقسیم در چرخ دنده، دایره سوراخ‌ها در یک جسم از این نوع خط استفاده می‌شود.
۶- خط دو نقطه: خطوط مرزی قسمت‌هایی که در یک محدوده حرکتی دارند، وضعیت حدی قطعات متحرک، خطوط مرکز ثقل، خطوط پیرامون قبل از تغییر شکل، قطعاتی که جلوی صفحات برش قرار دارند.
۷- خط دستی: جهت جا دادن قطعات طویل در نقشه قسمتی را که امتدادی طویل دارد توسط این خطوط بریده و از امتداد انتهایی آن بعد از این خط ترسیم می‌کنیم. مثلا: اگر یک میله‌ای به طول ۱۰ متر را بخواهیم نشان بدهیم نیازی به ترسیم کل طول میله نیست فقط از وسط میله توسط این خط میله را قسمت کرده و سر انتهایی دیگر میله را که شامل جزییات می‌باشد را بعد از خط دستی ترسیم می‌کنیم.
