انتخاب موضوع عکس و چگونگى بیان آن

انتخاب موضوع عکس
چه عکس شخصى مى گیریم چه براى یک گزارش مصور عکاسى مى کنیم انتخاب موضوع یا سوژه ی جالب قدم اول در برداشتن هر عکس است. موضوع عکس ما بستگى دارد به سلیقه ی ما و اطلاعاتى که براى گزارش ما لازم است.

عکاسى براى گزارشگرى چندرسانه اى بیشتر نوعى عکاسى روایتگر است. به همین دلیل معمولاً به مجموعه اى از عکس احتیاج داریم که هر یک جنبه اى از داستان و در مجموع کل داستان را بیان کنند. همچنان که کل گزارش ما یک موضوع خاص دارد، تک تک عکس ها هم براى خودشان موضوعى دارند که در کنار هم داستان گزارش را بیان مى کنند.

تقسیم داستان به بخش هاى مختلف، یادداشت برداشتن از قبل و اطمینان از اینکه در آخر کار از آنچه لازم است عکس داریم مراحل مختلف کار را تشکیل مى دهد.

در این نوع عکاسى سعى مى کنیم هر عکس از نظر کمپوزیسیون و بیان موضوع و سایر جوانب تکنیکى کامل باشد. زیبائى و کمال تک تک عکس ها در یک گزارش موجب زیبائى و کمال کل گزارش مى شود.

در این نوع گزارش، هر سوژه اى را باید چنان نشان داد که بیننده همچنان که تصورى کلى از شکل آن و رابطه اش با فضاى اطرافش پیدا مى کند، جزئیات موضوع را هم ببیند.

براى تمرین این نوع عکاسى مى توانیم داستان کوتاه و ساده اى را در نظر بگیریم و بعد سعى کنیم بدون استفاده از کلام و تنها از طریق عکس آن را بیان کنیم. داستان را در ذهن تان به قسمت هاى کوتاه تقسیم کنید و هر قسمت را با یک یا چند عکس پوشش دهید. عکس هایتان را به ترتیب لازم پشت هم بچینید و به اطرافیان تان نشان دهید و از آنها بپرسید از مجموع آنها چه مى فهمند.

براى اینکه عکس هاى شما داستان را به بیننده منتقل کنند، لازم است نکات زیر در مجموعه عکس هاى شما بیان شده باشد:

1. نماى کلى محلى که موضوع داستان در آن جاى دارد.
2. رابطه ی موضوع با محل
3. جنبه هاى مختلف موضوع از زاویه هاى متفاوت

براى نمونه به گزارشى درباره ی انار با نام «دانه هاى بهشتى» که بر روى سایت جدیدآنلاین منتشر شده توجه کنید. در این گزارش زیبا گزارشگر کار را با نمائى عمومى از شهر تفت در نزدیکى یزد شروع مى کند که گزارش درباره ی آن است. در چند عکس بعدى نماها نزدیک تر و درشت تر مى شوند تا اینکه به نماى درشتى از دانه هاى انار مى رسیم. با این کار گزارشگر محل را براى بیننده تعریف کرده و او را قدم به قدم به سوژه اصلى نزدیک مى کند.

بیان در عکس
موضوع عکس هر چه باشد چالش عکاس در این است که بتواند بیننده را هم به اندازه ی خودش به آن جلب کند.

اگر بتوانیم موضوعى را که توجه ما را جلب کرده به روشنى در عکس بگنجانیم، بیننده مفهوم عکس ما را خواهد فهمید، اما، این کار آسانى نیست. همه ی ما عکس هاى بى هدف، شلوغ و گنگ زیاد دیده و گرفته ایم. بیشتر این عکس ها موضوعات متعددى در خود دارند بدون اینکه بر هیچکدام آنها تاکید کنند.

بیان عکس به قواعد متعدد زیبائى شناسانه و تکنیکى بستگى دارد. مهمترین این نکات عبارتند از:

1. کادربندى عکس
2. نقش و کیفیت نور در عکس
3. کمپوزیسیون یا هم چینى اجزاى عکس
4. وضوح در عکس
5. پس زمینه ی عکس
6. عمق در عکس

کادر بندى عکس
این انتخاب که چه چیزهایی را در عکس جا دهیم و چه چیزهایی را حذف کنیم یکی از مهمترین عوامل در موفقیت عکس است.

صفحه ی نمایش مستطیل شکل دوربین، کادر عکس ما را تشکیل می دهد. پیش از برداشتن عکس، با نگاهی به آنچه در این کادر قرار گرفته، می توانیم آنچه را برای بیان عکس لازم است حفظ و آنچه را اضافی است حذف کنیم.

اکثراً پاى آدم ها از عکس هاى تمام قد یا گروهى حذف مى شود و این به تعادل عکس لطمه مى زند. گاهى هم ماشینى یا عابرى در گوشه عکس مى آید که این هم تمرکز عکس را مغشوش مى کند.

تصمیم گرفتن در باره ی اینکه چه چیزى در عکس گنجانده و چه چیزی از آن حذف شود، بستگى کامل به موضوع عکس دارد. آنچه به بیان موضوع مربوط است و کمک مى کند باید در عکس باشد. آنچه به موضوع مربوط نیست هم باید حذف شود. این کار به روشنى بیان عکس کمک مى کند.

پیش از گرفتن هر عکس از خود بپرسیم چه چیزی ما را به موضوع مورد نظرمان جلب کرده و سعی کنیم همان را به روشنی در عکسی که می گیریم نشان دهیم.

به عنوان مثال اگر در ازدحام بازار ماهى، گردش دو ماهى در ظرف آبى که نور در آن منعکس شده نظر ما را به خودش جلب مى کند، عکسى که ما مى گیریم هم باید همین زیبائى و تمرکز را عرضه کند. توجه کنید که چشم ما به کمک ذهن مان در یک محل پر ازدحام تنها گردش این دو ماهى را زیر نور دیده است. براى اینکه عکس ما هم همین تمرکز را داشته باشد لازم است آنچه مستقیماً به سوژه ی ما مربوط نیست را از آن حذف کنیم و همه ی آنچه مربوط هست را در عکس بگنجانیم.

عکس زیر نمونه اى از روشنى بیان یک عکس است. مشکل است کسى این عکس را ببیند و محتواى آن را درک نکند.

فاصله و زاویه ی مناسب
براى ایجاد بیان روشن در عکس اولین قدم پیدا کردن فاصله و زاویه ی مناسب است. بیشتر عکاس هاى  تازه کار جرأت نزدیک شدن به موضوع را، به خصوص اگر زنده باشد، ندارند. این فاصله عکاس با سوژه اش در عکس ایجاد فضاى خالى و بى فایده اى مى کند که سوژه را کم اهمیت جلوه مى دهد و جزئیاتش مبهم به نظر مى آیند.

به سوژه عکس آنقدر نزدیک شوید که آنچه احاطه اش کرده و در عکس لازم نیست، حذف شود. این کار را با زوم کردن عدسى دوربین هم مى شود کرد اما توجه کنید که زوم کردن هم از وضوح عکس مى کاهد و هم از عمق آن.

بیشتر دوربین هاى دیجیتال سبک و کوچک هستند. حرکت دادن آنها در فضا، کار آسانى است. صفحه ی نمایش آنها هم بزرگ است و احتیاجى نیست که حتماً دوربین جلوى صورت ما واقع شود. دوربین را با دستتان در اطراف سوژه حرکت بدهید و از زوایاى مختلف به سوژه نگاه کنید. هر زاویه اى چیزهائى را حذف و چیزهاى دیگرى را به کادر عکس شما اضافه مى کند. این جزئیات معناى عکس شما را تغییر مى دهند. در عکس ماهى ها، دوربین بالاى ظرف قرار گرفته که زاویه ی معمولى براى چشم انسان نیست اما به عکس زیبائى و تمرکز بخشیده است.

توصیه ی ١: گاهى دوربین را جلوى چشمتان نگه دارید و بدون عکس گرفتن تمرین کادربندى کنید. با حرکت دادن دوربین و عقب و جلو رفتن به تغییراتى که در عکس پیش مى آید توجه کنید.

توصیه ی ٢: با تمرین کردن ذهن تان را عادت دهید پیش از فشار دادن دکمه ی دوربین به چهار طرف کادر صفحه نمایش نگاهى بیاندازید و کادر عکس را تصحیح و کامل کنید.

توصیه ی ٣: چند شئ را کنار هم بچینید و سعى کنید از آنها عکس بگیرید. به جاى نگاه کردن به اشیاء، به صفحه ی نمایش دوربین نگاه کنید و با جا به جا کردن اشیاء بهترین نظم را براى نشان دادن آنها در کادر عکس ایجاد کنید.

همچنین، به یک عکس اکتفا نکرده، با گرفتن عکس هاى متعدد از هر سوژه، زوایای متفاوتی را برای نشان دادن موضوع مورد نظرتان تجربه کنید. این کار به شما فرصت مى دهد بهترین عکس را انتخاب کنید.