درس پنجم- حقایقی درباره کابل های شبکه

وقتی صحبت از طراحی و راه اندازی شبکه به میان می آید، یکی از مهمترین تصمیماتی که باید بگیرید، انتخاب و نصب کابل مناسب برای شبکه است. حتی اگر برای نصب کابل های شبکه خانگی یا دفتر کارتان به سراغ یکی از پیمانکارهای حرفه ای هم بروید و کار را به آنها اجاره دهید، باز هم اهمیت دارد که بدانید آنها چکار می کنند و چگونه کارشان را پیش می برند تا بتوانید بر کار نظارت داشته و آن را بسنجید. در این درس تصمیم داریم کمی درباره انواع کابل های شبکه صحبت کرده و شیوه انتخاب کابل مناسب را به شما نشان دهیم.

 

انتخاب های کمتر و بهتر

کابل کواکسیال

کابل دو زوجی بدون محافظ

کابل دو زوجی محافظ دار

فیبر نوری

اگر امروزه به دنبال کابل شبکه باشید، انتخاب های پیش روی تان بسیار واضح تر و کمتر از چند سال قبل هستند. مانند چند سال پیش دیگر خبری از کابل های کواکسیال یا هم محور نیست. سال هایی که کابل های دو زوجی بدون محافظ (Unshielded twisted-pair) اغلب با استاندارد کتگوری ۳ (Category 3) در بازار موجود بودند و حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در آنها ۱۰ مگابیت بر ثانیه بود. و کابل های کتگوری ۵ هنوز آنقدر گرانقیمت بودند که برای خیلی از مدیران شبکه خرید آنها صرفه ای نداشت.

استانداردها در مرحله کودکی بودند. چندین استاندارد با هم می جنگیدند تا به برتری سرعت ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه در کابل های دو زوجی بدون محافظ یا UTP دست پیدا کنند. تردیدهای فراوانی وجود داشت که آیا بالاخره می توان بر روی کابل های مسی به سرعت مناسبی دست یافت؟ برخی افراد بدبین سرعت های بالای ۱۰۰ مگابیت را تنها روی خطوط فیبر نوری مناسب و کارا می دیدند.

اما امروزه هنگام تصمیم گیری درباره نوع خاصی از کابل، موضوع این نیست که آیا سرانجام کابل انتخابی شما طی سال های آینده تبدیل به استاندارد مورد قبول همه خواهد شد و نیازهای شما را برآورده خواهد ساخت!

بسیاری از شبکه های عمومی از کابل های تقریبا یکسان دو زوجی بدون محافظ استفاده می کنند. البته برخی از شرکت های بزرگ هم تصمیم گرفته اند که تمامی کامپیوترهای دسکتاپ شان را مستقیما با فیبر به یکدیگر متصل کنند.

 

کابل دو زوجی
این کابل امروزه یکی از تکنولوژی های رایج شبکه است. البته شما هنوز در کنار آن امکان استفاده از فیبر، کابل های دو زوجی محافظ دار و کابل هم محور را هم دارید. اما به دلیل قیمت مناسب تر و در دسترس بودن، اولین انتخاب هر مدیر شبکه کابل های دو زوجی بدون محافظ هستند که در هر فروشگاه شبکه و لوازم الکترونیکی قابل خریداری اند.

انواع بسیار متفاوتی از کابل های دو زوجی بدون محافظ یا UTP در بازار موجود است و شما باید بسته به نیاز و بودجه تان بهترین انتخاب را داشته باشید. کابل های UTP به صورت افزایشی با عبارت کتگوری یا دسته، رتبه بندی می شوند. برای مثال وقتی کسی درباره کابل کتگوری ۳ صحبت می کند، منظور او کابل هایی است که به صورت معمول برای تلفن و دیگر ابزارهای صوتی استفاده می شود و سرعت انتقال اطلاعات نسبتا پایینی دارد.

انواع مختلفی از کابل های UTP در دسترس اند که هر نوع آنها سرعت انتقال اطلاعات متفاوتی دارند و برای کار متفاوتی استفاده می شوند. انواع اصلی کابل های UTP که شما با آنها روبرو خواهید شد، عبارتند از:

کتگوری ۳: Cat 3 اولین اجرا و کاربرد موفق از UTP بود. استفاده اصلی این کابل برای انتقال صدا و کار با برنامه های با سرعت پایین انتقال دیتا است. حداکثر سرعت انتقال اطلاعات در آن ۱۰ مگابیت بر ثانیه است. امروزه بیشتر در تلفن های خانگی استفاده می شود.

کتگوری ۴: Cat 4 هرگز به پای محبوبیت و شهرت Cat 3 و Cat 5 نرسید. استفاده اصلی آن هم مانند کتگوری ۳ برای انتقال صدا و اطلاعات با سرعت پایین است. سرعت انتفال دیتا در آن حداکثر تا ۱۶ مگابیت بر ثانیه می رسد.

کتگوری ۵: Cat 5 برای شبکه داخلی سریع، تبدیل به استاندارد شد. Cat 5 هم اکنون بن و اساس بسیاری از شبکه های پر سرعت است که به صورت عمومی استفاده می شود. حداکثر سرعت در این کابل ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه است. اغلب کابل های موجود در بازار که هم اکنون استفاده می کنیم از این نوع هستند.

کتگوری 5e: همراه با نیاز به سرعت بیشتر، شبکه های گیگابیتی کم کم جایگزینی برای شبکه های پر سرعت مگابیتی می شوند. برای محقق ساختن چنین سرعت هایی، Cat 5e عمر کابل Cat 5 را تمدید کرده و توسعه داد. این نوع کابل می تواند اطلاعات را با سرعت ۱۰۰۰ مگابیت بر ثانیه منتقل کند.

کتگوری ۶: Cat 6 می تواند به سرعت های گیگابیتی دست یابد و وقتی افق دید ما شبکه ۱۰ گیگابیتی باشد، دیگر ادامه زندگی برای Cat 5e یا Cat 5 غیر ممکن می گردد. Cat 6 که هم اکنون در بازار وجود دارد می تواند تا سرعت ۱۰۰۰ مگابیت بر ثانیه (یک گیگابیت بر ثانیه) را پشتیبانی کند. چیزی که تقریبا در چند سال آینده کافی خواهد بود. اما مهم این است که این استاندارد قابل توسعه است و پیش بینی شده که Cat 6 حداقل تا سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه اطلاعات را انتقال دهد.

نکته: در کنار کابل های شبکه یا اترنت معمولی نوع دیگری از کابل ها هم وجود دارند که ظاهری همانند آنها دارند و به کابل های کراس اور (Crossover) مشهورند. در حقیقت نحوه اتصال سیم های درونی این کابل ها با یکدیگر متفاوت بوده و برای اتصال مستقیم دو کامپیوتر یا لپ تاپ به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرند. در خصوص این نوع اتصال در بخش شبکه بیشتر توضیح خواهیم داد.

برای یک شبکه خانگی یا اداری جدید، تاکید ویژه ما بر این است که برای صدا و دیتا، از کابل های Cat 5e استفاده کنید. هر چند که ممکن است کمی هزینه های تان نسبت به کابل های Cat 5 بالاتر رود. در محیط های امروزی هیچ دلیلی برای استفاده از انواع پایین تر از آن وجود ندارد. Cat 3 ممکن است برای انتقال صدا کمی ارزان تر باشد. اما هنگامی که دریابید این کابل به اندازه کافی برای پوشش نیازهای شما سریع نیست، یا اینکه با تکنولوژی های جدید قابل استفاده نیست، هزینه تعویض آن بار مالی بیشتری را بر دوش شما خواهد گذارد. درست است که هزینه های Cat 5e بالاتر از Cat 5 است. اما افزایش تصاعدی سرعت و منافع آن در آینده، مطمئنا هزینه بیشتر فعلی را پوشش خواهند داد.

 

نکات ضروری هنگام خرید کابل شبکه
الف: به پوشش های پلاستیکی دقت کافی داشته باشید.
اغلب کابل های UTP با انواعی از غلاف های پلاستیک مانند از مواد عایق پوشیده شده اند. انواع ارزان تر این کابل ها پوشش های پی وی سی دارند. توجه داشته باشید که در همه شرایط محیطی، به دلایل ایمنی و در برخی مناطق به دلایل قانونی، از انواع یکسانی از این کابل ها نمی توان استفاده کرد. وقتی پی وی سی آتش می گیرد، گاز بسیار سمی از آن متصاعد می گردد که تنفس آن خطرناک است. درست است که سوختن یک کابل پی وی سی نمی تواند کشنده باشد، اما وقتی یک ساختمان آتش بگیرد، تعداد زیاد کابل های پی وی سی در حال سوختن می تواند برای آتش نشان ها خطرناک و کشنده باشد.

پس بهتر است برای سلامتی خود و هم نوعان تان، هنگام خرید کابل ها کمی بیشتر هزینه کرده و با خرید کابلی گرانتر، اما با پوششی امن تر، کمی به فکر آینده باشید. این پوشش های امن را معمولا پلنوم می گویند.

ب: قوانین را رعایت کنید.
علاوه بر انتخاب کابل و راه اندازی شبکه، رعایت چند قانون به ظاهر ساده، اما بسیار کاربردی، باعث می شود که در انتها، شبکه کار آمدی داشته باشید. در غیر این صورت، ممکن است در انتها، با هزینه های بسیار، با شبکه ای روبرو شوید که کاربرد چندان مناسبی هم برای تان نداشته باشد.

۱- مراقب طول کابل های تان باشید: سعی کنید طول کابل تان بیش از ۱۰۰ متر نباشد. فاصله ای هم که قرار است کابل در درون دیوار یا سقف بپیماید بیش از ۹۰ متر نباشد. این رعایت فاصله به شما طول کافی در هر انتها برای وصله کابل و یا اتصال کانکتورها به سر کابل را می دهد.

۲- مراقب تداخل امواج باشید: کابل ها نباید از نزدیکی ابزارهایی که امواج الکترومغناطیسی تولید می کنند، عبور نمایند. این قانونی است که اغلب اوقات توسط افراد تازه کاری که به نصب کابل مشغول اند، نادیده گرفته می شود. دستگاه هایی که میدان های الکترومغناطیسی تولید می کنند شامل واحد های گرمایشی و سرمایشی، پرینترها، دستگاه های کپی، تجهیزات ویدیویی و غیره هستند. شما باید دقت کنید که کابل های UTP حداقل یک متر با هر دستگاه دارای میدان الکترومغناطیسی فاصله داشته باشند. علاوه بر این، حیاتی است که کابل های UTP را تا جای ممکن از منابع نور فلوئورسنت نیز دور نگه دارید.

۳- با احتیاط از کابل ها استفاده کنید: مراقب باشید که هنگام نصب کابل ها، به آنها آسیبی نرسد. هیچگاه نیروی اضافی بر روی بدنه کابل وارد نکنید، زیرا ممکن است باعث شود که دیگر به درستی کار نکند. اگر لازم است کابل گره بخورد، یک گره نسبتا باز ایرادی ندارد، اما یک گره سفت و محکم می تواند باعث مشکلاتی همچون تغییر خصوصیات سیگنال و یا بهره وری کمتر شبکه شود. مراقب باشید که رد شدن کابل از لای در یا پنجره ممکن است در طول زمان به قطع شدن و پارگی کابل بینجامد. یا اینکه عبور کابل از کف زمین در دراز مدت می تواند باعث لگد کوب شدن آن شود، که این علاوه بر ایجاد مشکل در کابل، باعث پارگی و خراشیده شدن روکش آن هم می شود. همچنین باید مراقب میز، کمد و وسایلی مانند آن هم باشید که روی کابل قرار نگیرند.

پ - پایان کار و تست UTP: کابل Cat 5e
بخش بعدی کار شما در کابل کشی برای یک شبکه خانگی یا اداری این است که تمرکزتان را بر پایان کار و تست کابل های تان بگذارید و از کارکرد صحیح آنها اطمینان یابید. همانند هر بخش نصب کابل، برای مرحله پایانی هم استانداردهایی وضع شده است تا برنامه مناسبی جهت انجام آن داشته باشید. البته شاید در یک شبکه کوچک خانگی و یا اداری انجام این مرحله ضرورت چندانی نداشته باشد، اما آگاهی از آن بی فایده نخواهد بود.

یکی از مهمترین نکات در پایان کار این است که چه میزان از روکش انتهای سیم را لخت خواهید کرد تا سوکت را به آن متصل کنید. همچنین باز کردن زوج سیم های تاب خورده برای اتصال سوکت هم در کارکرد سیم ها تاثیر فراوانی دارد. باز کردن تاب طول زیادی از یک سیم باعث می شود که اتصال مناسبی نداشته باشیم و کابل خصوصیات خود را به خوبی نشان ندهد و حتی احتمال پایین آمدن سرعت انتقال داده هم وجود دارد.

در کابل های Cat 5e گفته می شود که باز کردن تاب ۱۳ میلیمتر از سیم برای اتصال سوکت کاملا مناسب است و روکش سیم را هم نباید بیش از ۴۰ تا ۶۰ میلیمتر باز کرد. خب، شاید اصلا دردسر سوکت زدن و این کارها برای شبکه خانگی شما به صرفه نباشد، میزان سیم مصرفی تان و طول هرکدام را مشخص کرده، به مغازه مراجعه کنید. از آنها بخواهید سیم های سوکت زده آماده با طول مورد نظر به شما بدهند. حالا سیم ها را وصل کرده و کارتان را شروع کنید.

شناخت انواع کابل های شبکه و توانایی انتخاب کابل مناسب در بسیاری از جاها می تواند برای تان مفید باشد، اما در راه اندازی یک شبکه خانگی، بیشتر از اینکه خودتان را درگیر مسایل تئوری و آموزه ها کنید، پیشنهاد می کنم دست به کار شده و وارد گود شوید.