کار با نرم افزار ادوبى فتوشاپ

در درس پیش نماى کلى نرم افزار فتوشاپ یا  قاب برنامه را به سه بخش تقسیم کردیم. بخش هاى اول و دوم شامل قسمت بالاى قاب و پنجره هاى سمت راست را نامگذارى کردیم و با کاربرد لایه‌ها (Layers) آشنا شدیم. در این درس با بخش سوم یعنى جعبه ابزار Toolbox آشنا مى شویم.

جعبه ابزار یکى از پنجره هائی است که با باز شدن نرم افزار فتوشاپ در سمت چپ قاب برنامه باز مى شود. اگر نمى توانید آن را ببینید، در فتوشاپ CS5 در سمت راست نوار کنترل صفحه، روى کلمه ی ESSENTIALS کلیک کنید تا همه ی بخش هاى قاب برنامه در جاى خودشان قرار بگیرند. اگر از فتوشاپ CS4 استفاده مى کنید لازم است در منوى برنامه روى کلمه ی Window کلیک کنید و در فهرستى که باز مى شود بر روى کلمه ی Workspace و در مقابل آن روى Essentials کلیک کنید.

جعبه ابزار معمولاً در سمت چپ قاب برنامه و به صورت ستونى از نشانه ها (Icons) قرار دارد. با کلیک کردن و گرفتن (Click & Hold) نوار باریک خاکسترى در بالاى این جعبه مى توانید محل آن را تغییر دهید. با دو کلیک بر روى این نوار، این نشانه ها در دو ستون قرار مى گیرند و ارتفاع جعبه کم مى شود.

هر نشانه اى در این جعبه مربوط به یک ابزار است و بعضى نشانه ها مجموعه ی چندین ابزار در یک خانه هستند. اگر نشانگر ماوس (Curser) را روى هر نشانه اى نگاه دارید، اسم آن نشانه همراه با حرفى از الفبا ظاهر مى شود. این حرف میانبرِ (Shortcut) رسیدن به آن ابزار است. با تایپ کردن این حرف روى صفحه کلید (Keyboard)، آن ابزار در دسترس شما قرار مى گیرد و احتیاجى به کلیک کردن روى آن در جعبه ی ابزار نیست. این امکان به سرعت کار شما اضافه مى کند.

به عنوان مثال، حرف V میانبر ابزار حرکت است. هر گاه در میانه ی کار این حرف را بر روى صفحه کلید تایپ کنید، نشانگر ماوس (Curser) شما تبدیل به ابزارى براى حرکت دادن همه یا قسمتى از تصویر مى شود.

آشنائى با بعضى ابزار

بعضى ابزار استفاده ی خاص دارند و بیشتر به کار طراحى یا نقاشى با فتوشاپ مى آیند اما بعضى دیگر عمومى هستند و در همه ی زمینه ها استفاده مى شوند. در زیر به ابزارى مى پردازیم که بیشتر به کار تصحیح عکس مى آیند:

١- ابزار حرکت (Move Tool) وسیله‌ا‌‌‌ی است براى حرکت دادن کل یا بخشى از تصویر. براى حرکت دادن بخشى از تصویر لازم است آن بخش را به وسیله ی یکى از ابزار انتخاب مشخص کرده باشید. میانبر (Shortcut) این ابزار حرف V است.

٢- ابزار انتخاب هندسى (Marquee Tool) با جدا کردن بخشى از یک تصویر و قرار دادن آن روى لایه اى تازه، امکانات متعددى در دسترس ما قرار مى گیرد. به همین دلیل فتوشاپ ابزار متعددى براى انتخاب (Selection) در جعبه ی ابزار گنجانده که هر کدام کاربرد متفاوتى دارند. اینکه کدام یک از ابزار انتخاب مناسب کار ما است بستگى به شکلى دارد که قصد انتخاب آن را داریم.

ابزار انتخاب هندسى، ٤ نوع ابزار در یک خانه است که هر کدام امکان ترسیم اشکال مختلفى را ارائه مى کنند. میانبر (Shortcut) این ابزار حرف M است.

٣- با ابزار انتخاب ریسمانى (Lasso Tool) مى توان ریسمانى در اطراف محدوده مورد نظر ترسیم کرد. این ابزار شکل از پیش تعیین شده اى ندارد و تابع نحوه ی ترسیم ماست. آنچه در داخل این ریسمان قرار مى گیرد انتخاب شده است و مى توان آنرا از بقیه ی تصویر جدا کرد. سه نوع ابزار در این خانه گنجانده شده که هر کدام عملکرد متفاوتى دارند اما حاصل کار آنها مشابه است. میا‌نبر (Shortcut) این ابزار حرف L است.

٤- با ابزار انتخاب سریع (Quick Selection Tool) که دو وسیله در یک خانه است مى توان روى نقطه اى از تصویر کلیک کرد. به دنبال این کلیک، کامپیوتر پیکسل هاى دیگرى را که کمابیش مشابه پیکسل هاى حاضر در این نقطه هستند انتخاب مى کند. میانبر Shortcut این ابزار حرف W است.

٥- ابزار برش (Crop Tool) امکان مى دهد محدوده ی دلخواه خود را در یک عکس انتخاب کنیم و آنچه در بیرون این محدوده واقع شده را حذف کنیم. از این ابزار براى تغییر و اصلاح کادر عکس استفاده مى شود.

با این وسیله مى توانیم به مساحت پس زمینه ی عکس بیفزائیم بدون اینکه لایه ی پس زمینه تغییر کند. به عنوان مثال اگر مى خواهید در پائین عکس جائى براى نوشتن عنوان عکس یا اسم عکاس اضافه کنید، با این وسیله محدوده ی تازه اى براى عکس ایجاد مى کنید که آن فضاى اضافى را در خود داشته باشد. میانبر (Shortcut) این ابزار حرف C است.

٦- ابزار سایه روشن- اسفنج (Dodge-Burn-Sponge Tool) همچنان که از نامش پیداست به ما امکان مى دهد بخشى از تصویر را تاریک تر و یا روشن تر کنیم.

Dodge براى روشن ترکردن، Burn براى تاریک تر کردن و Sponge براى تغییر اشباع رنگ (Saturation) در بخشى از عکس است. میا‌نبر (Shortcut) این ابزار حرف O است.

٧- ابزار نوشتن به ما امکان مى دهد روى تصویر تایپ کنیم یا متن نوشته اى را از جائى دیگر کپى کرده  و روى تصویر بچسبانیم . نوع ساختمان لایه اى که متن نوشته روى آن قرار مى گیرد با لایه هاى تصویرى تفاوت دارد. به همین دلیل موقع استفاده از این ابزار، با کلیک کردن روى عکس لایه ی تازه اى مخصوص تایپ ایجاد مى شود.

براى تایپ فارسى در فتوشاپ احتیاج به نوع خاص آن که براى خاور میانه طراحی شده، دارید. نام این نوع از برنامه Adobe Photoshop Middle East یا Photoshop ME است.

میانبر (Shortcut) ابزار تایپ حرف T است.

٨- ابزار زوم یکى از راه هاى بزرگ کردن تصویر یا کوچک تر کردن آنست. توجه داشته باشید که این تغییر اندازه تنها شامل نحوه‌ی دیدن عکس بر روى صفحه کامپیوتر مى شود و تغییرى در اندازه ی واقعى فایل عکس نمى دهد.

به دلیل امکاناتى که فتوشاپ براى ایجاد تغییر در جزئیات تصاویر در دسترس ما قرار مى دهد مهم است که موقع کار بتوانیم با زوم کردن داخل تصویر، جزئیات آن را ببینیم و با ظرافت و دقت کار کنیم.

میانبر (Shortcut) این ابزار حرف Z است.

با انتخاب هر یک از ابزار، مجموعه اى از روش هاى استفاده از آن در بالاى صفحه و روى نوار کنترل ابزار ظاهر مى شود. تصویر این نوار در درس یازدهم (آشنائى با نرم افزار ادوبى فتوشاپ) آمده است. فتوشاپ براى نحوه ی کار هر ابزارى کنترل هاى مربوطه را روى این نوار ارائه مى کند.