درس اول- آشنایی کلی با فایندر، منو بار و داک

آگاهی از بخش های مختلف یک سیستم عامل جدید همان قدر که آسان به نظر می رسد، مشکل هم است. رابط کاربری در سیستم عامل مک تا حد زیادی ساده و قابل فهم طراحی شده است. اگر کاربر ویندوز یا توزیع خاصی از لینوکس بوده اید و به تازگی به سیستم عامل مک مهاجرت کرده اید، مطمئنا با اولین ورود به محیط کاربری این سیستم عامل، در برخی موارد دچار سردرگمی می شوید. دلیل این مساله مشخص است؛ عادت به سیستم عامل قدیمی، عامل اصلی است.

بخش های مختلفی که برای دسترسی به فایل ها، تنظیمات، نرم افزارها و سایر قسمت های سیستم عامل پیشین به آنها عادت کرده بودید، اکنون ظاهری تازه به خود گرفته که برای دسترسی راحت تر باید با آن المان ها (عناصر) و رابط کاربری جدید آشنا شوید.

بخش های اصلی در کار با مک فایندر (Finder)، منوبار (Menu Bar) و داک (Dock) هستند. در جدول زیر می توانید بخش های تقریبا مشابه در ویندوز و مک را مشاهده کنید.

Start Menu در ویندوز = Apple Menu و Application Folder و Lunchpad در مک

Taskbar در ویندوز = Dock در مک

منوی هر برنامه در ویندوز = MenuBar در مک

System Tray در ویندوز = آیکون های سمت راست در منوبار مک

Explorer در ویندوز = Finder در مک

Recycle Bin در ویندوز = Trash در مک

My Documents در ویندوز = Home Folder در مک

Gadget ها و Sidebar در ویندوز (7 و ویستا) = Dashboard در مک

 

فایندر (Finder)
همان طور که در جدول بالا مشخص است، فایندر در مک، برابر با اکسپلورر در ویندوز است. جستجو و مراجعه به پوشه ها و فایل های مختلفی که در سیستم داریم از طریق فایندر انجام  می شود. فایندر، از بخش های مختلفی تشکیل شده که هر کدام دارای قابلیت های بخصوصی هستند. بسیاری از قابلیت ها در فایندر مک و اکسپلورر ویندوز مشابه اند و مشکلی با تشخیص آنها نخواهید داشت. با این حال، لازم است با برخی از آنها آشنا شوید. در زیر، یک پنجره فایندر در اختیار شما است و  می توانید بخش های مختلف آن را ملاحظه کنید.

پنجره فایندر در محیط OS X 10.8

برای دسترسی به فایندر، راه های بسیاری در محیط مک وجود دارد. شما با مراجعه به دسکتاپ و چپ کلیک بر روی آن، در واقع وارد محیط فایندر شده اید و با باز کردن هر یک از پوشه های روی دسکتاپ، می توانید به راحتی به سایر بخش های آن وارد شده و به فایل مورد نظر دسترسی پیدا کنید.

آیکون فایندر، همواره نخستین آیکون روی داک (از سمت چپ) است. فراخوانی پنجره اصلی فایندر، همواره با کلیک روی این آیکون امکان پذیر است.

آیکون فایندر بر روی داک در محیط OS X 10.8

با باز کردن پنجره فایندر، با محیطی شبیه شکل زیر مواجه می شوید.

بخش های مختلف یک پنجره فایندر در محیط OS X 10.8

توضیح بخش های مختلفی که در این پنجره شماره گذاری شده، به شرح زیر است:

۱- کلیدهای تنظیم پنجره. کلید قرمز، جهت بستن، کلید زرد به منظور کمینه (Minimize) کردن پنجره در داک و کلید سبز برای بزرگ کردن اندازه پنجره که برابر با Maximize در ویندوز است.

۲- کلیدهای پیشروی و بازگشت در پنجره به منظور مرور بین پوشه ها.

۳- کلیدهای تنظیم نمایش محتویات پنجره. به ترتیب از چپ به راست: نمایش آیکونی، نمایش به همراه جزئیات، نمایش پوشه ها به صورت درختی و پیمایشی، و کلید آخر نیز نمایش براساس پیش نمایش آیکون ها و محتوای فایل ها.

۴- کلید تنظیم چینش براساس نام، نوع فایل، تاریخ ثبت، آخرین تغییر و... .

۵- کلید به اشتراک گذاری. این کلید از نسخه 10.8 به بعد به OS X اضافه شده و برای اشتراک گذاری تصاویر، فایل های موسیقی، ویدیو و اسناد، از طریق ایمیل و شبکه های اجتماعی کاربرد دارد.

۶- کلید پیش نمایش فایل یا پوشه انتخابی (میانبر این کلید بر روی دسکتاپ، کلید اسپیس است).

۷- کلید منوی راست کلیک به همراه گزینه های اضافی که از بخش بالای پنجره فایندر نیز در دسترس است.

۸- کلید جستجوی فایل یا پوشه.

۹- بخش اصلی پنجره فایندر

۱۰- سایدبار

۱۱- Path Bar یا نمایش دهنده بخشی که اکنون در آن هستید. (این بخش به صورت پیش فرض در مک ظاهر نمی شود؛ اما نحوه نمایش آن در بخش های بعدی گفته شده است.)

۱۲- نمایش دهنده میزان فضای خالی درایو مربوطه و تعداد آیتم های موجود در پوشه ای که درون آن هستید.

۱۳- نوار تنظیم اندازه آیکون ها در بخش اصلی فایندر (شماره ۹).

با آگاهی از بخش های اشاره شده در بالا، قسمت های اصلی یک پنجره فایندر را شناخته و می توانید با کمک آنها به راحتی فایل ها و پوشه ها را در یک مک مرور کنید.

به منظور دسترسی آسان تر به بخش های مختلف فایندر، برخی کلیدهای میانبر اصلی در جدول زیر آورده شده اند. توجه داشته باشید که شما باید در محیط فایندر باشید تا بتوانید از آنها استفاده کنید. (⌘ = کلید Command)

باز کردن پنجره اصلی فایندر = N+⌘

ایجاد پوشه جدید = Shift+⌘+N

باز کردن پنجره Get Info (مشابه پنجره Properties در ویندوز) = I+⌘

سوئیچ بین نماهای آیکون، جزئیات و... = 1+⌘ تا 4+⌘

باز کردن پنجره آپشن = J+⌘

ایجاد یک Alias (مشابه ساخت آیکون میانبر (Shortcut) در ویندوز) = L+⌘

ارسال به Trash یا پاک کردن یک فایل یا پوشه = Delete+⌘

انتخاب بیش از یک فایل یا پوشه به صورت همزمان = Click+⌘

انتخاب گروهی از فایل ها و پوشه ها که به صورت متوالی قرار گرفته اند = Shift+Click

پریدن به بخش جستجو در پنجره فایندر = F+⌘

پریدن به پوشه Home در فایندر = H+Shift+⌘

پریدن به پوشه اپلیکیشن های نصب شده در مک = A+Shift+⌘

پریدن به منوی Help در منوبار = ?+⌘

 

منوبار (Menubar)
همان طور که اشاره شد، منوبار در مک، تقریبا برابر با منوی هر برنامه در ویندوز است. منوبار در مک، در واقع نواری در بالاترین بخش مانیتور در سیستم عامل مک است. به طور تقریبی، منوی تمامی اپلیکیشن های استانداردی که برای مک ساخته می شوند در منوبار ظاهر می شود و از همان جا در دسترس است.

بخش های مختلفی از طریق منوبار در مک، قابل دسترس هستند. مهمترین آنها منوی اپل یا Apple Menu است. این منو با یک آیکون  در منتهاالیه سمت چپ منوبار مک نمایش داده می شود.

در منوی اپل، به صورت پیش فرض گزینه های مختلفی دیده می شود که در تصویر زیر مشخص شده اند.

منوی اپل در OS X 10.8

در این منو، بخش های مختلف، به ترتیب عبارتند از:

- About This Mac: جزئیاتی در خصوص نسخه نصب شده از OS X و سخت افزارهای سیستم

- Software Update: با کلیک روی این منو، بسته به نسخه OS X نصب شده، اپلیکیشن Software Update و یا Mac App Store برای بررسی سیستم و آپدیت های احتمالی نسخه نصب شده باز می شود و امکان به روز رسانی بخش های مختلف مک را فراهم می آورد.

- App Store: با کلیک بر روی این گزینه، اپلیکیشن Mac App Store باز می شود. (در درس های بعدی با مک اپ استور آشنا می شوید.)

- System Preferences: معادل Control Panel در ویندوز است که امکان تغییر در بخش های مختلف سیستم را به شما می دهد. (در درس های بعدی با قابلیت های System Preferences بیشتر آشنا می شوید.)

- Dock: با کمک این منوی باز شونده می توانید به صورت مستقیم برخی قابلیت های داک را (در ادامه همین درس به آن پرداخته شده) بدون مراجعه به System Preferences تغییر دهید.

- Recent Items: در این منوی باز شونده آخرین اپلیکشن ها، فایل ها و حتی آخرین نقطه های موجود در شبکه داخلی و اینترنتی که متصل شده اید به شما نمایش داده می شوند. پاکسازی این منو در آخرین گزینه از منوی بازشونده امکان پذیر است.

- Force Quit: با انتخاب این منو، پنجره ای معادل Task Manager در ویندوز نمایش داده می شود که امکان بستن برنامه هایی که دچار مشکل شده اند را به شما می دهد.

- Sleep: سیستم را Sleep می کند. معادل Stand By در ویندوز

- Restart: امکان ریستارت سیستم از طریق انتخاب این منو وجود دارد. با انتخاب این گزینه، شما ۶۰ ثانیه فرصت دارید که بوت مجدد سیستم را تایید کنید یا آن را به تعویق بیاندازید.

- Shut Down: همان طور که از نامش پیداست، امکان خاموش کردن سیستم از طریق انتخاب این منو وجود دارد. با انتخاب این گزینه، شما ۶۰ ثانیه فرصت دارید که خاموش کردن را تایید کنید یا آن را به تعویق بیاندازید.

- Log Out: با انتخاب این گزینه، کاربر فعلی از محیط کاری خارج می شود. علاوه بر این، شما ۶۰ ثانیه فرصت دارید که خروج از محیط کاربری کاربر فعلی را تایید کنید یا آن را به تعویق بیاندازید.

همان طور که در تصویر بالا مشاهده می کنید، در کنار منوی اپل، شما نام Finder را می بینید. در واقع به این دلیل که در هنگام ثبت اسکرین شات فوق، فایندر به عنوان اپلیکیشن فعال، در سیستم در حال اجرا بوده، منوبار منوهای فایندر را نمایش می دهد. به همین صورت، منوی تمامی اپلیکیشن ها، در هنگام اجرا در سمت چپ منوبار و پس از منوی اپل، نمایش داده می شوند. در نتیجه، نامی که در منوبار مک و پس از منوی اپل قرار می گیرد، در اکثر مواقع، نمایانگر اپلیکیشن فعال در مک شما است.

سمت راست منوبار اما معادل بخش System Tray در ویندوز است. بخشی که در ویندوز در سمت راست Taskbar یا نوار وظیفه قرار می گیرد و به صورت پیش فرض مسئولیت نمایش مواردی همچون نمایش ساعت، وضعیت باتری، شبکه و آیکون برخی نرم افزارها و اپلیکیشن های فعال را بر عهده دارد. در مک نیز وضع دقیقا به همین شکل است. سمت راست منوبار مک، دقیقا همین وظیفه را دارد. مواردی همچون ساعت، تاریخ، وضعیت باتری، وضعیت اتصال شبکه، بلوتوث، آیکون های اپلیکیشن هایی مانند آنتی ویروس، تایم ماشین، دراپ باکس و... در این بخش منوبار قرار می گیرند.

تصویری از نمای اولیه منوبار مک در OS X 10.8

 

داک (Dock)
پس از فایندر و منوبار، داک تقریبا برابر با Taskbar در ویندوز و بخشی مهم در فضای کلی مک است. به صورت پیش فرض، در اغلب اوقات داک در پایین صفحه  مک قرار می گیرد. اما امکان جابه جا کردن آن به سمت راست و چپ صفحه مانیتور نیز وجود دارد. از طریق داک، شما به اکثر اپلیکیشن هایی که در حال اجرا هستند و یا اپلیکیشن هایی که می خواهید دم دست باشند، دسترسی دارید. در داک مک، آیکون های سمت چپ و سمت راست، همواره ثابت هستند و Finder و Trash به ترتیب این دو جایگاه را پر می کنند. امکان جابه جا کردن یا برداشتن این دو آیکون از داک وجود ندارد.

تصویری از داک در OS X 10.8

در داک، شما لیستی از اپلیکیشن ها را مطابق تصویر بالا مشاهده می کنید. اپلیکیشن هایی که به ردیف، در سمت راست آیکون فایندر قرار گرفته اند. شما می توانید اپلیکیشن های مختلف را به داک خود اضافه کنید. برای این کار کافیست آیکون اپلیکیشن مربوطه را از پوشه Applications به داک بکشید. همچنین با Drag-and-Drop آیکون برنامه هایی که در داک هستند به بیرون از فضای داک، می توانید آنها را از داک پاک کنید و به اصطلاح بیرون بیاندازید.

توجه کنید که با باز کردن بسیاری از اپلیکیشن ها، آیکون آن (حتی اگر از قبل در داک نباشند)، به داک اضافه می شوند. اپلیکیشن های در حال اجرایی که در داک هستند نیز با چراغی که زیر آیکون آنها روشن می شود، مشخص می شوند. در تصویر فوق، مشاهده می کنید که در بخش زیرین آیکون داک، یک چراغ کوچک روشن است که نمایانگر در حال اجرا بودن فایندر در مک است (فایندر در مک، همواره در حال اجرا است.).

بخش های مهم داک در مک، در تصویر زیر مشخص و توضیح داده شده اند:

تصویری از داک در OS X 10.8

۱- آیکون فایندر به همراه چراغ روشن در داک، که نمایانگر در حال اجرا بودن برنامه است.

۲- سایر آیکون های قرار گرفته در داک

۳- خط مرز بین اپلیکیشن ها و پوشه ها در داک

۴- پوشه ای در داک (در اینجا پوشه Downloads)

۵- آیکون Trash در داک

در سمت راست داک، در کنار Trash پوشه هایی مانند Downloads و Applications قرار می گیرند. این پوشه ها برای دسترسی سریع در سمت راست داک قرار گرفته اند. شما نیز می توانید برای دسترسی راحت و آسان به پوشه های ضروری، آنها را در داک قرار دهید. کافی است پوشه مربوطه را گرفته و در این قسمت از داک رها کنید.

 

راست کلیک بر روی آیکون های داک
در داک، با راست کلیک کردن روی هر کدام از آیکون ها یا پوشه های داک، منوی خاصی باز می شود. منوی راست کلیک بر روی آیکون فایندر به شکل زیر است:

تصویر راست کلیک بر روی آیکون فایندر در داک OS X 10.8

همان طور که مشاهده می کنید، امکان انجام برخی عملیات با راست کلیک بر آیکون فایندر وجود دارد. اعمالی همچون ایجاد پوشه جدید، جستجو، اتصال به سرور نمایش تمامی پنجره های باز فایندر و...

با راست کلیک بر روی پوشه های سمت راست داک، می توانید مواردی همچون تنظیم نحوه نمایش و مرتب سازی فایل ها و پوشه های درون آن را نیز تنظیم کنید.

تصویر راست کلیک بر روی پوشه های داک OS X 10.8

همچنین با راست کلیک بر روی مرز میانی در داک (بخش ۳ در تصویر شماره گذاری شده فوق)، می توانید برخی تنظیمات داک را به راحتی تغییر دهید. تنظیماتی همچون مکان قرار گیری داک (سمت راست، چپ یا پایین صفحه)، وضعیت بزرگ نمایی آیکون های داک هنگام رفتن موس روی آنها، امکان پنهان سازی خودکار داک و... از این بخش قابل تغییر هستند.

تصویر راست کلیک بر روی مرز میانی در داک OS X 10.8

در درس های بعدی با سایر مفاهیم اصلی در مک آشنا می شوید. مفاهیمی که به آشنایی بیشتر شما با نحوه کارکرد این سیستم عامل و تفاوت های آن با بخش های مختلف ویندوز و سایر سیستم عامل های موجود، کمک خواهد کرد.