صفحه حساس- بخش اول

وظیفه صفحه حساس، ثبت تصویر است. صفحه حساس، در دوربین های آنالوگ، فیلم و در دوربین های دیجیتال سنسور (حسگر)  می باشد.

ابعاد عکس در واقع، همان ابعاد صفحه حساس می باشد ولی برای مصارف معمول مانند چاپ، عکس ها چند برابر بزرگتر می شوند. در فرآیند بزرگ سازی عکس ها، کیفیت دیداری تصویر (وضوح، کنتراست، تفکیک و...) کاهش پیدا می کند. از این رو، اگر با شرایط یکسان، هر چه صفحه حساس بزرگتر باشد، بزرگ سازی کمتری مورد نیاز است و در نتیجه کیفیت بالاتر خواهد بود.

همان طور که در بخش «انواع دوربین» گفته شد، یکی از روش های طبقه بندی دوربین ها براساس اندازه صفحه حساس آنها می باشد. از این نظر، دوربین ها به سه دسته اصلی، قطع کوچک (Small Format)، قطع متوسط (Medium Format)، قطع بزرگ (Large Format) تقسیم می شوند.

صفحه حساس قطع کوچک، ابعادی برابر یا کوچک تر از فیلم های معمول ۱۳۵ (۲۴mm در ۳۶mm) دارند.

فیلم ۱۳۵ یا ۳۵ میلیمتر با ابعاد ۲۴mm در ۳۶mm

سنسور ۲۴mm در ۳۶mm

صفحه قطع متوسط، از صفحه های قطع کوچک (۲۴mm در ۳۶mm)، بزرگتر و از فیلم های قطع بزرگ (۱۲.۷cm در ۱۰cm) کوچک تر هستند.

فیلم قطع متوسط

سنسور قطع متوسط

و نهایتا به صفحه های حساس بزرگتر یا برابر با اندازه (۱۰cm در ۱۲.۷cm)، قطع بزرگ گفته می شود.

فیلم قطع بزرگ

عقبه (Back) دیجیتال قطع بزرگ

در شکل زیر برخی از اندازه های رایج صفحه حساس ذکر شده است (در دو صفحه بزرگ آخر، اندازه ها بر حسب اینچ هستند).

ابعاد صفحه حساس در تعیین لنز نرمال نقش کلیدی دارد که در بخش لنزها به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرد.

 

حساسیت (ISO)
میزان حساسیت صفحه حساس (فیلم یا سنسور دیجیتال) به نور را با اصطلاحی به نام حساسیت یا ISO مشخص می کنند. هر چه حساسیت بالاتر باشد، برای ثبت عکس به نور کمتری نیاز است، اما حساسیت بالا تغییراتی در کیفیت عکس ایجاد می کند که در بیشتر موارد در صورت امکان، عکاسان ترجیح می دهند از حساسیت های پایین به خصوص حساسیت ۱۰۰ استفاده کنند.

یکی از تاثیرات حساسیت بالا در عکاسی آنالوگ (فیلمی)، میزان گرین بالا (نقطه های ایجاد شده روی عکس) می باشد که در بسیاری از موارد، عکاسان ترجیح می دهند از آن اجتناب کنند. در عکاسی دیجیتال نیز حساسیت بالا باعث ایجاد نویز زیاد (نقطه های رنگی یا تیره روشن) در عکس می شود (معمولا در عکاسی دیجیتال، حداقل نویز ناشی از حساسیت، در حساسیت ۱۰۰ ایجاد می شود).

از تاثیرات دیگر حساسیت، خصوصا در عکاسی آنالوگ، تغییر کنتراست (میزان تضاد تیره و روشن) می باشد. هر چه حساسیت بالاتر باشد، کنتراست پایین تر است.

اعداد رایج ISO عبارتند از ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰، ۱۶۰۰، ۳۲۰۰، ۶۴۰۰ و ۱۲۸۰۰.

همان طور که مشاهده می شود اعداد در هر پله دو برابر می شوند و هر بار که حساسیت دو برابر می شود میزان حساسیت به نور نیز دو برابر می شود.