چگونه با دوربین های آماتوری فیلمبرداری کنیم؟

پیشتر از معایب و مزایای فیلمبرداری با دوربین های آماتوری گفتیم. فهمیدیم ثبت کردن یک واقعه یا ایده با دوربین های آماتوری مانند موبایل، مزایایی دارد که معایب فیلمبرداری با این دوربین ها را پوشش می دهد. در این درس کوشش می شود با گوشزد کردن چند نکته، خطاهای رایج در فیلمبرداری های آماتوری را به حداقل برسانیم تا محصول نهایی بهترین کیفیت را داشته باشد.

قبل از شروع فیلمبرداری با دوربین های آماتوری، این نکات را به یاد داشته باشید:

اول- حافظه ی دوربین سیار یا موبایل خود را چک کنید. غیرحرفه ای ترین اتفاق در هنگام تصویربرداری، تکمیل شدن ظرفیت حافظه دوربین است. بعد از چند بار فیلمبرداری و چک کردن حافظه دوربین، به تجربه، می فهمید که دوربین شما، به ازای هر دقیقه فیلمبرداری، چه حجم از حافظه را به خود اختصاص می دهد. براساس این تجربه، حافظه مورد نیاز را برای دوربین خود تهیه کنید. به یاد داشته باشید همیشه استفاده از بالاترین کارت حافظه، بهترین شیوه برای حصول اطمینان از داشتن ظرفیت کافی در هنگام فیلمبرداری نیست (ممکن است حافظه زیاد، باعث از کار افتادن دوربین بشود). نکته دیگر اینکه، از نگهداری فیلم هایی که پیشتر گرفته اید، بر روی حافظه سیار دوربین خود، جدا خودداری کنید. این کار علاوه بر اشغال حافظه دوربین، ریسک کار را نیز زیاد می کند: مثلا اگر بر اثر حادثه ای، دوربین خود را از دست بدهید، تمام فیلم ها را نیز از دست می دهید یا اگر دوربین خود را گم کنید، تمامی فیلم های خود را که ممکن است شامل فیلم های خصوصی و خانوادگی تان باشد را از دست بدهید. همواره در اولین فرصت پس از فیلمبرداری، فیلم ها را به کامپیوتر یا حافظه ی جانبی منتقل کنید و آنها را از روی دوربین پاک کنید.

دوم- دوربین خود را پیش از حضور در صحنه یا بیرون رفتن از خانه، تنظیم کنید. مثلا با مراجعه به تنظیمات دوربین خود، آن را در بالاترین کیفیت ضبط قرار دهید. در حال حاضر دوربین موبایل ها قادرند تصاویر با اندازه 480*640  و با سرعت 30 فریم در ثانیه، تصویر بگیرند. همانطور که پیشتر نیز گفته شد، بهترین و کم حجم ترین فرمت، MP4  است.

سوم- باطری دوربین خود را همواره پر و در حالت آماده باش نگه دارید.

پیش از شروع فیلمبرداری این اصطلاحات را نیز به یاد داشته باشید:

الف- شات (shot): تصویر متحرکی است با یک موضوع.
ب- Tilt: به حرکت دوربین به سمت بالا و پایین، تیلت می گویند.
ج- Pan: به حرکت دوربین به سمت چپ و راست، پن می گویند.

حالا نوبت فیلمبرداری است. با دوربین های آماتوری، حرفه ای فیلمبرداری کنید؛

اینگونه:

اول- در فیلمبرداری با دوربین های آماتوری، مهم ترین نکته، توجه به حرکات دوربین است. چون دوربین های آماتوری، عمدتا دوربین های کوچکی هستند، هرگونه حرکت سریع یا نا به جا، با شدت بیشتری در تصویر منعکس می شود. به یاد داشته باشید تصاویر با دوربینی که کمتر یا آرام تر حرکت کرده اند حرفه ای تر به نظر می رسند. اگر می خواهید در هنگام فیلمبرداری دوربین خود را، برای نشان دادن تصاویر مختلف حرکت دهید این نکات را به یاد داشته باشید:
الف- عادت کنید هر شات شما دست کم ده ثانیه باشد. یعنی وقتی دوربین را بر روی سوژه ای روشن می کنید، بدون حرکت یا  هر گونه تغییر شاتی، دست کم از آن ده ثانیه فیلم بگیرید و (اگر بیشتر نیاز نداشتید) شات را عوض کنید. غیرحرفه ای ترین شیوه ی فیلمبرداری این است که مدام شات را عوض کنید بدون آنکه از هر شات، مقدار کافی تصویر داشته باشید.

ب- از Zoom کردن با دوربین، تا آنجایی که ممکن است خودداری کنید. بهتر از Zoom کردن این است که پس از اینکه شات عریض تر را فیلمبرداری کردید، به محل واقعه (سوژه ای که می خواستید روی آن زوم کنید) نزدیک شوید و از نزدیک و به حالت عادی (و نه Zoom شده) از آن فیلم بگیرید. اگر احتمال خطر وجود دارد یا امکان تصویر برداری از نزدیک نیست، ابتدا یک شات عریض را فیلمبرداری کنید. سپس روی سوژه مورد نظر Zoom کنید و بدون حرکت دادن دست خود، برای مدت حداقل ده ثانیه، از سوژه مورد نظر فیلم بگیرید. اگر متوجه شدید شات Zoom شده، کیفیت مناسب ندارد، شاید لازم باشد روی آن صحبت کنید و توضیح بدهید که منظورتان از این تصویربرداری چیست. باز هم یادآوری می شود در هنگامی که از دوربین های کوچک استفاده می کنید و روی سوژه ای Zoom می کنید، لرزش دستان، راحت تر  به تصویر منتقل می شود. دوربین را دو دستی بگیرید. اگر در شرایطی می خواهید از بالای سر فیلمبرداری کنید، دوربین را بالا برده و در صفحه نمایش آن کنترل کنید از چه فیلم می گیرید. لرزش دست در این حالت زیاد است.

دوم- در دوربین های آماتوری، معمولا میکروفون در درون دستگاه تعبیه شده است. با شناسایی محل قرار گرفتن میکروفون، مواظب باشید آن را با دست خود نپوشانید. به یاد داشته باشید چون میکروفون بر روی دوربین سوار است (و به سوژه نزدیک نیست)، ممکن است صدای شما را بهتر از صدای محیط ضبط کند، در نتیجه سر و صدا نکنید.

سوم- وقتی دوربین را به سمت سوژه روشن کردید، پیش از ضبط کردن، تصویر را درست نگاه کنید تا شفافیت کافی را داشته باشد. از آنجا که تنظیم تمرکز و شفافیت اکثر دوربین های آماتوری در حالت خودکار است (Auto Focus) شاید لازم باشد، در صورت مات بودن تصویر، یک بار دوربین را روشن و خاموش کنید. روش دیگر این است که معیارتان را، شفافیت تصویر در دورترین نقطه، قرار دهید.

برای اینکه به سیستم خودکار دوربین کمک کنید تا سریعتر فوکوس کند، دوربین را بدون حرکت به سمت کفش های خود (که نقطه بی نهایت تصویر حساب می شود) نگه دارید تا شفاف ترین تصویر را ببینید. حالا دوربین شما قادر است از دورترین نقاط نیز، تصویری شفاف ضبط کند.

چهارم- تا حد امکان به سوژه نزدیک شوید. گوشی یا دوربین کوچک خود را ثابت نگه دارید، حتی می توانید از نرده های خیابان، لبه ی پنجره یا حتی حاشیه ی دیوار به عنوان تکیه گاه استفاده کنید و از لرزش بیش از حد دوربین بکاهید.

پنجم- یک فیلم قابل قبول معمولا از مجموعه ای تصویر دور و نزدیک و خیلی نزدیک ساخته می شود. پس از اینکه از یک نمای ثابت سوژه مورد نظر را فیلمبرداری کردید، نماهای بسته یا نزدیکتر از حاشیه ی سوژه را نیز تهیه کنید.

ششم- تصویر کم نور، بی ارزش است. سعی کنید در بهترین نور فیلمبرداری کنید. اگر در نور روز فیلمبرداری می کنید، به گونه ای بایستید که نور خورشید پشت سر شما و دوربین باشد. اگر در محیط سربسته فیلمبرداری می کنید، منبع نور را پشت سر خود و دوربین بگذارید. مراقب باشید سایه ایجاد نکنید. اگر در شب فیلمبرداری می کنید، سوژه را به منبع نور نزدیک کنید. اگر منبع نوری در اختیار ندارید، از امکان فیلمبرداری در شب دوربین (Night Mode) که در دوربین های آماتوری نیز موجود است استفاده کنید. در این حالت تصویر شما سیاه و سفید ولی پرنور می شود.

هفتم- بهتر است هر شات را در یک فایل قرار دهید. یعنی دوربین را روشن کنید، یک شات تصویر بگیرید و تصویربرداری را متوقف کنید. بدین ترتیب، بر روی یک فایل، یک شات ضبط شده است. برای شات بعدی دوباره دکمه ی ضبط را بزنید و به همین ترتیب ضبط کنید. اینگونه، کار انتقال، تفکیک و مونتاژ ساده تر می شود.

هشتم- به یاد داشته باشید مزیت تصویری که ضبط می کنید، علاوه بر ثبت کردن واقعه، ثبت کردن واکنش تماشاچی ها نیز است. اگر مثلا از درگیری خیابانی پلیس و مردم، فیلم می گیرید، تصویر اعمال خشونت توسط پلیس مهم است، اما می توانید با چرخاندن دوربین به سمت مردم، واکنش آنها را نیز ثبت و ضبط کنید. در واقع به یاد داشته باشید بسیاری از وقایع و حوادث تکراری هستند و  تنها زمانی که با واکنش مردم در هم آمیخته می شوند، مفهوم جدیدی می گیرند.

نهم- در ضبط های مخفیانه، قرار دادن دوربین در کیف یا جیب و روشن نگه داشتنش (به سمت سوژه ای نامعلوم یا بی ربط) به گونه ای که صدا را ضبط کند، کارآمد است. معمولا جذابترین صحنه ها در فیلم های مستند، متعلق به زمانی است که می دانید فیلمبردار آن را مخفیانه ضبط کرده است.

دهم- بعد از انتقال تصویرهایتان به کامپیوتر و پیش از شروع مونتاژ، شاید بد نباشد تصاویر لرزان دوربین های آماتوری را کمی ثابت تر و قابل استفاده تر کنید. برای اینکار نرم افزارهای لرزه گیر مجانی وجود دارد که لرزش دستان را به حداقل می رسانند و تصویر را ویرایش می کنند. یکی از بهترین های آن را می توانید از اینجا دریافت کنید.

یازدهم- اگر در موقعیتی مجبور به فرار یا ترک ناگهانی صحنه شدید، در صورت امکان دوربین خود را روشن نگه دارید، ولو اینکه دوربین در جیب شما باشد. هیچ صحنه ای را از دست ندهید.

دوازدهم- خود و اطرافیان تان را به خطر نیاندازید. اگر از حادثه ای فیلم برداری می کنید که ممکن است بعدها باعث به دردسر افتادن شما شود، در فیلم برداری خود دقت کنید تا میزان خطرهای احتمالی را بیش از پیش کاهش بدهید. به عنوان مثال در فیلم برداری از چهره ها و یا علامات مشخصه دقت کنید.

سیزدهم- باز هم این نکته را به یاد داشته باشید، که هیچ سوژه ای را فدا نکنید. حتی اگر ثبت تصویر به قیمت زیر پا گذاشتن تمام قوانین بالا بود. تنها یک قانون را هیچ وقت زیر پا نگذارید: ریسک نکنید و جان خود را به خطر نیاندازید.