درس ششم - برنامه‌ریزی و انتخاب موضوع

تا کنون درباره دلایل نیاز به پادکست، کاربردهای آن و تاریخچه‌اش و تا حدی هم بحث‌های تکنیکی و فنی آن با هم صحبت کردیم. اگر تا به اینجا با دوره همراه بوده‌اید، اکنون می‌دانید که چگونه یک اتاق ضبط یا استودیو آماده کنید. چه تجهیزاتی برای ضبط صدا با کیفیت خوب نیاز دارید و با چه نرم افزارهایی باید این کار را انجام دهید. اما تا به اینجا به همراه یکدیگر فقط بخش تکنیکی و فنی کار را آماده کرده‌ایم و بخش مهم دیگری از کار باقی مانده است. اکنون در ادامه دوره می‌خواهیم به صورت گام به گام با شما همراه باشیم تا مراحل لازم برای داشتن یک پادکست موفق و پربیننده را پشت سر بگذاریم.

تولید هر پادکست موفق، مستلزم پشت سر گذاردن چهار مرحله مهم است:

• برنامه ریزی
• تولید
• انتشار
• ترویج و تبلیغ

ابتدا نگاهی مختصر به این مراحل خواهیم داشت و سپس قدم به قدم برای ساخت یک پادکست با شما همراه خواهیم شد. امیدواریم در پایان دوره شاهد حضور پادکست‌های عالی شما با موضوعات جذاب در وب فارسی باشیم.

 

برنامه ریزی
می‌دانم کاملا مشتاق هستید تا دکمه ضبط برنامه را فشرده و صدایتان را بر روی اینترنت به گوش همه برسانید. اما کمی برنامه ریزی به شما کمک خواهد کرد تا در آینده با تمرکز بیشتری به کارتان ادامه دهید ودر نتیجه محصول بهتری منتشر و پخش نمایید تا که شنوندگان و طرفداران بیشتر و وفادارتری را به خود جذب کنید. همچنین با برنامه ریزی مناسب، کار شما به عنوان تهیه کننده بسیار راحت‌تر خواهد شد.

در بخش برنامه ریزی به این موضوع خواهیم پرداخت که چگونه درباره برخی موارد مهم در زمینه پادکستتان، همچون موضوع و فرمت یا قالب پادکست تصمیم گیری کنید. همچنین به شیوه برنامه ریزی هر اپیزود یا قسمت پادکست قبل از ضبط آن هم نگاهی خواهیم داشت.

 

تولید
این مرحله‌ای است که شما میکروفون را روشن کرده و شروع به صحبت می‌کنید. شاید هم نقشه دیگری به جای صحبت کردن داشته باشید. البته قبل از این، در درس‌های سوم تا پنجم در خصوص آماده سازی مکان ضبط پادکست و تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن صحبت کرده‌ایم و مطمئنا شما همه چیز را دم دست حاضر کرده‌اید.

 

انتشار
هنگامی اولین پادکستتان را تولید کردید، لازم است خود را برای انتشار آن در اینترنت آماده کنید. انتشار پادکست را می‌توان در مراحلی همچون تولید فایل mp3، درج اطلاعات تگ‌های ID3، آماده سازی فضای میزبانی رایگان یا غیر رایگان، نامگذاری فایل‌های پادکست، آپلود کردن فایل‌ها، نوشتن متن معرفی و انتشار آن دسته بندی کرد.

 

ترویج و تبلیغ
بدون شک شما همیشه دنبال شنوندگان بیشتر و وفادارتری برای پادکستتان هستید و می‌خواهید در اینترنت به فردی شناخته شده و پرطرفدار تبدیل شوید که همه برنامه‌های شما را دنبال می‌کنند، این طور نیست؟ پس در بخشی از دوره‌مان هم باید به این موضوع بپردازیم که چگونه شنونده‌های بیشتری برای پادکستمان بیابیم.

 

خب برای شروع آماده هستید؟ پس بیایید در درس امروز یک برنامه جامع برای پادکست مورد علاقه‌مان بریزیم.

 

‪چگونگی برنامه ریزی برای یک پادکست موفق
قبل از آنکه پادکستتان را شروع کنید، لازم است در خصوص چند مورد خاص تصمیم گیری کنید. نگران نباشید، قرار نیست یک فرآیند طولانی مدیریتی را طی کنید، بلکه قرار است کمی با خودتان رو راست بوده و به یک حساب سر انگشتی بپردازید.

اول از همه به چند سوال ساده پاسخ دهید. برای اینکه یک پادکست بیشترین شنونده ممکن را جذب کند، ابتدا باید خودتان را جذب کند. پس بهتر است برای شروع به این چهار سوال پاسخ دهید:

• موضوع پادکست شما چیست؟
• فرمت پادکست شما چیست؟
• هر قسمت آن چند دقیقه یا ساعت خواهد بود؟
• دوره زمانی انتشار آن چگونه است؟

مطمئن باشید با کمی وقت گذاردن و فکر کردن روی این سوالات، پادکست شما در آینده بسیار پربار‌تر خواهد بود. یک پادکست با برنامه ریزی صحیح و مناسب، شنوندگان بیشتری را هم خواهد یافت. این کار همچنین باعث می‌شود شما تمرکزتان را حفظ کنید و کارتان را در طولانی مدت جدی گرفته و آن را آسان‌تر انجام دهید.

 

علاقه و اشتیاق‌تان را پادکست کنید
می‌خواهید درباره چه موضوعی پادکست بسازید؟ در حقیقت بهتر است ابتدا به این سوال پاسخ دهید که: از چه چیزی خوشتان می‌آید؟ یا اینکه، به چه چیزی شدیدا علاقه دارید؟

بگذارید رو راست باشیم. ساخت پادکست بخشی از وقت شما را برای همیشه خواهد گرفت. اما به این نکته هم توجه داشته باشید که پادکست کاری سرگرم کننده و لذت بخش است. و البته اگر درباره موضوع مورد علاقه‌تان پادکست ضبط کنید، این خشنودی و لذت دو چندان خواهد شد. شما می‌توانید به یک شخص مشهور یا یک متخصص در زمینه مورد انتخابتان در اینترنت تبدیل شوید. شاید این سوالات به شما در انتخاب موضوع کمک کنند:

سرگرمی‌های شما چه هستند؟

• دوست دارید درباره چه چیزی صحبت کنید؟
• چه چیزهایی هستند که حاضرید همیشه برای آنها پول خرج کنید یا اصلا چیزی برایشان هزینه نمی‌کنید؟
• در چه زمینه‌هایی دارای تخصص و مهارت هستید؟
• معمولا افراد برای کمک گرفتن در چه زمینه‌هایی به شما مراجعه می‌کنند؟

انتخاب موضوعی که بیش از همه به آن علاقه دارید، کیفیت و محبوبیت پادکست‌تان را افزایش می‌دهد

آیا به اسکی روی آب علاقه دارید؟ آیا در معرق کاری یا منبت کاری تبحر دارید؟ آیا یک اسب سوار یا کایت سوار قابل هستید؟ هر کدام از این سرگرمی‌ها می‌توانند تبدیل به یک موضوع عالی برای تولید پادکست شوند.

علاقه و اشتیاق شما هر چه که باشد، مطمئنا افراد دیگری نیز هستند که با شما در این علاقه و اشتیاق سهیم و شریک باشند. افرادی هستند که دوست دارند درباره کار شما بشوند و یاد بگیرند، زیرا آنها هم دوست دارند آن را انجام دهند. اگر تجربیات، دانش و اشتیاق‌تان را با آنها در میان بگذارید، مطمئنا گوش خواهند داد.

اگر تخصص یا دانش خاصی دارید، افرادی هستند که می‌خواهند آن را فرا گیرند. آنها به زودی شما را به عنوان منبع اطلاعاتی خواهند شناخت و پادکستتان به یکی از احتیاجات ضروریشان تبدیل خواهد شد.

همچنین می‌توانید درباره شهری که در آن زندگی می‌کنید، صحبت کنید. می‌توانید به تشریح کار و کسب‌های محلی یا اطلاعات گردشگری بپردازید. و این لیست همچنان ادامه دارد. مهم این است که شما برخی چیز‌ها را دوست دارید. دلیل اینکه بر اشتیاقتان تاکید داریم آن است که میل و رغبت شما باعث می‌شود تجربه تولید پادکستتان به کاری آسان‌تر و لذت بخش‌تر تبدیل شود.

اگر می‌خواهید در طولانی مدت از ساخت پادکست لذت ببرید، پس موضوعی را انتخاب کنید که عاشقش هستید. دوباره تاکید می‌کنیم که انتخاب‌ها بی‌پایان هستند. شما می‌توانید به اجرای برنامه کمدی و طنز بپردازید. موسیقی اجرا کنید و حتی از سیاست بگویید. مهم این است که موضوعی انتخاب کرده و کار را شروع کنید.

اختصاصی کار کنید
پادکست ابزاری قدرتمند است، زیرا می‌تواند کاری انجام دهد که از عهده رسانه‌های عمومی مانند رادیو و تلویزیون بر نمی‌آید. پادکست ابزاری عالی برای پرداختن به موضوعات و علاقه مندی‌های کوچک، متمرکز و به ظاهر کم اهمیتی است که به دیگر شکل‌ها نمی‌توان آنها را پوشش داد.

با انتخاب یک محدوده مشخص از علاقه‌مندی‌ها و تمرکز روی آن، پادکست شما می‌تواند تبدیل به منبعی قدرتمند از اطلاعات و سرگرمی‌ها برای افرادی شود که به این موضوع علاقه دارند و آن را دنبال می‌کنند.

با این کار شما راحت‌تر پادکستتان را بازاریابی کرده، شنوندگانتان را حفظ نموده و حتی از طریق این تمرکز روی موضوعات محدود، راحت‌تر و سریع‌تر می‌توانید به اهداف تجاریتان برسید.

اما اگر سعی کنید همه چیز را برای همه افراد بگویید، در آخر چیزی برایتان باقی نخواهد ماند. شما چنان گسترش خواهید یافت که تبدیل به ورقه‌ای نازک و دریایی با عمق یک بند انگشت می‌شوید و پادکستتان هم چنان ضعیف می‌شود که نگهداری آن کاری سخت و سنگین خواهد بود.

چگونگی تاثیر اهداف پادکست بر روی انتخاب موضوع
دلیل اینکه در اینجا از اهداف شما برای تولید پادکست صحبت می‌کنیم، آن است که اهداف می‌توانند روی انتخاب موضوع پادکست تاثیر گذار باشند. اینکه نگاه و رویکرد تجاری به پادکست‌تان داشته باشید، یا بخواهید تعداد زیادی شنونده کسب کنید، از اکنون باید به پتانسیل موضوع از نظر تعداد مخاطب بیاندیشید.

اگر می‌خواهید درباره نژادهای گوناگون کبک و شکار آنها صحبت کنید، نباید توقع داشته باشید که پادکستتان به اندازه یک برنامه ورزشی یا تکنولوژی شنونده داشته باشد.

بازار موضوع انتخابیتان چه اندازه بزرگ است؟ آیا تقاضای خوبی برای آن وجود دارد؟ اگر می‌خواهید از طریق پادکستتان به کسب درآمد بپردازید، به ترویج و تبلیغ کار و کسبتان بپردازید یا اینکه مخاطبان فراوانی برای آن دست و پا کنید، پس نیاز دارید که از تقاضای خوب و گسترده به موضوع انتخابیتان مطمئن شوید.

اگر به دنبال سود دهی پادکستتان در آینده هستید، اطمینان یابید که موضوعتان درآمد زا و سودآور است. آیا مردم حاضرند پولی برای این موضوع صرف کنند؟ آیا این موضوع اینقدر برایشان مهم است که کیفشان را از جیب بیرون آورده و کمی هزینه کنند؟

و البته در این زمینه میزان رقابت چقدر است؟ خبر خوب این است که پادکست آنقدر جوان است که هنوز زمینه‌های بکر فراوانی در آن یافت می‌شود. برای همین شانس زیادی وجود دارد شما بتوانید یک پادکست ایجاد کنید که اولین نمونه یا شاید یکی از اولین‌ها در نوع خود باشید.

به گونه‌ای جلو نروید که پس از چند ماه کار، تازه متوجه شوید به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح برای موضوع، نمی‌توانید به اهدافتان دست یابید. پس بهتر است کمی دیر‌تر کار را شروع کنید، اما با تحقیق و فکر بیشتر به انجام آن بپردازید. به این صورت امکان پشیمانی و بروز اشتباه را تا حد فراوانی کاهش داده‌اید.

 

جمع بندی
اولین قدم در برنامه ریزی پادکست، انتخاب موضوع است. و هنگام انتخاب موضوع توجه به دو نکته، حیاتی است:

• چیزی را انتخاب کنید که شما را به هیجان می‌آورد. این کار باعث می‌شود تولید پادکست اکنون و در دراز مدت برایتان تبدیل به یک سرگرمی شود.
• اطمینان یابید که تقاضای کافی و گرایش لازم به موضوعتان وجود دارد. به خصوص اگر به دنبال کسب درآمد یا تبلیغ کسب و کارتان از طریق پادکست هستید.

اکنون پس از انتخاب موضوع، نوبت به انتخاب فرمت و قالب پادکست می‌رسد. این کار برای جذب مخاطب و همراهی وی تا پایان هر بخش پادکست، امری ضروری است. اگر به درستی مراقب فرمت و قالب پادکست‌تان نباشید و آن را سر و سامان ندهید، نه تنها ممکن است مشترکان را از دست بدهید، بلکه احتمال اینکه با میزبان سایت و پادکست‌تان هم به مشکل بخورید زیاد است و از سویی تولید پادکست هم برای شما به کاری بسیار وقت گیر و دیوانه کننده تبدیل خواهد شد. در درس آینده بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.